Vandaag publiceert de NOS een alarmerend bericht (onder ‘economie’) waarin de Sociaal Economische Raad en de Raad voor Cultuur waarschuwen voor uitholling van de culturele sector.
Dit was te verwachten, gezien het politieke beleid van de afgelopen jaren en de manier waarop er in dit land wordt gepraat en gedacht over kunst en cultuur.
Iedereen maar emmeren over ‘onze Nederlandse cultuur’, maar behalve voor wat Hollandse tradities hebben Nederlanders doorgaans weinig hart voor kunst en cultuur. Dat gaat van onnozele opmerkingen als ‘dat kan mijn nichtje van drie ook’ tot het tendentieuze ‘linkse hobbies’ (waarom zou kunst links zijn?), en alles daar tussenin.
Tegen kunstenaars wordt gezegd dat ze zakelijker en commerciëler moeten worden, maar commercie en kunst druisen tegen elkaar in. En ironisch genoeg verdient de kunstenaar zelf vaak het minst, waar anderen in of rond de culturele sector wel kunnen rondkomen of soms zelfs een dikke boterham verdienen.
Ik spreek uit ervaring. Een voorbeeld: het schrijven van een goed kinderboek kost veel tijd (soms een jaar of een paar jaar), maar er is geen droog brood mee te verdienen. Even concreet: als auteur krijg je 8% van de verkoopprijs van een kinderboek (bij een prentenboek nog minder), na aftrek van 6% btw. Reken maar uit, dan moet je heeeeel veel boeken verkopen om zelfs maar een minimum inkomen te halen. Publieksbereik en verkoop zijn dus heel belangrijk, en de meeste schrijvers die ik ken maken zelf actief reclame voor hun boeken, maar dat kost ook weer geld en tijd. De tijd en energie die je gebruikt voor verkopen kun je niet gebruiken voor het schrijven. Als je geluk hebt win je een prijs (zoals in mijn geval) en kun je weer even vooruit. Maar dat is niet structureel en lang niet iedereen heeft die mazzel. Het komt er vaak op neer dat je ander werk gaat doen om geld te verdienen, en zo kom je minder (of in het ergste geval helemaal niet meer) toe aan het schrijven van goede boeken. De term ‘goede boeken’ is link en ik ga het niet definiëren, maar iets goeds maken kost tijd en is vaak juist niet gericht op de markt. Dat geldt ook voor alle andere kunstvormen.
Het is dus niet zo dat wat goed verkoopt ook goed is, of andersom.
En een kunstenaar is geen zakenman, anders was hij wel zakenman geworden.
Marktwerking in de kunst werkt niet. Net zo min als in de zorg.
In Frankrijk verwijzen publieke figuren en politici regelmatig naar kunst, waarmee ze laten zien de cultuur werkelijk te kennen en belangrijk te vinden. Dat gebeurt hier zelden, we zien zelden een politicus die kunst of literatuur verweeft in zijn of haar betoog op een manier die burgers inspireert. Vaak wordt het onderwerp ‘cultuur’ gekaapt door politieke clowns die de boel willen ontregelen, en door politici die de rol van kunst en cultuur in de samenleving willen verkleinen. Met succes, zoals we de afgelopen jaren hebben gezien en zoals nu weer door het NOS-bericht wordt bevestigd.
De vraag is: samenleving, wat wil je? En politiek, waar sta je voor?
Vindt u de Nederlandse cultuur echt belangrijk?
Doe dan iets, en doe het snel.
PS: De titel van dit blog heb ik zelf bedacht, maar de zin bleek al eerder te zijn gebruikt. Alsof de duvel ermee speelt. Google voor de aardigheid maar ‘s op “Nederlandse cultuur in de uitverkoop”.
Het is al een tijdje stil op dit blog, en waarschijnlijk blijft dat nog even zo. De afgelopen jaren waren pittig. Ik had mijn energie nodig voor andere dingen en heb weinig geschreven, behalve papers en een scriptie voor mijn studie (ook belangrijk en heel leerzaam). Ik wil zeker weer gaan schrijven, ik weet alleen nog niet hoe, of wat. Gewoon beginnen, elke dag schrijven, hoor ik een vriendin in mijn hoofd zeggen (wees gerust, ik hoor geen stemmen). Alleen werkt het zo niet bij mij, denk ik steeds. Maar misschien heeft ze gelijk.
