Marcel Proust, 1900.
Laat ik het jaar goed beginnen, met een blog over boeken. Moeilijke boeken. Boeken die je gelezen moet hebben, maar die eigenlijk onleesbaar zijn. Of niet. Dat is de vraag.
Ik schreef eerder over Ulysses van James Joyce, een klassieker die ik graag wilde lezen, het liefst in het Engels, maar waar ik met geen mogelijkheid doorheen kwam, zodat ik de strijd zelfs (tijdelijk) heb moeten opgeven. Nu heb ik een andere klassieker eindelijk wèl bij de lurven gepakt, het eerste deel van Prousts cyclus A la recherche du temps perdu: Du côté de chez Swann. Proust staat bekend om zijn lange zinnen, met veel komma’s en bijzinnen, vol filosofische gedachten en beschrijvingen. Zinnen waarbij je vaak aan het einde het begin alweer kwijt bent, en terug naar ‘af’ moet, als je pech hebt. Onleesbare zinnen, eigenlijk. En toch heb ik het eerste deel zo, hinkstapspringend, uitgelezen. Langzaam. Très lentement.
Het kan dus wel, moeilijke boeken lezen. Dat u het weet. Mocht u op dit moment hopeloos vastzitten in een klassieker die u dolgraag wilt uitlezen. Het IS mogelijk.
Wat helpt is er omheen lezen, of kijken. Artikelen over het boek en de tijd waarin het is geschreven, biografieën of documentaires over de schrijver. Een cursus literatuur volgen, of, zoals ik, opnieuw gaan studeren en dan college krijgen van een docente die Proust-expert is. Wat ik wil zeggen is: u hoeft het niet alleen te doen. Zoek hulp!
Haha, alsof moeilijke boeken lezen een ziekte is… nou ja, misschien is het dat ook wel, een besmettelijke ziekte. Ik ben besmet (‘proest’) en ga de rest van A la recherche ook lezen, al moet ik er tien of twintig jaar over doen. En Ulysses… die trek ik nog wel een keer aan z’n jas.
Voor wie ook Proust wil lezen, hier wat hulp-links:
– Nederlandse wikipagina over Proust
– artikel van Carel Peeters in Vrij Nederland: Terug naar 1913, het jaar dat Marcel Proust de literatuur veranderde
-Une vie d’écrivain (1992), een interessante en mooie documentaire over leven en werk van Proust (in het Frans, met optioneel Franse ondertiteling)
– Du côté de chez Swann, integraal voorgelezen in het Frans
Bonne lecture!
Aanvulling (10 januari)
Op facebook stelde een collega-schrijfster n.a.v. dit blog een belangrijke vraag. Hieronder haar vraag en mijn antwoord:
-
Tanneke Wigersma maar…was het ook de moeite waard?
-
Claudia Jong Ja! Boeken zijn niet voor niets klassiekers. Proust heeft lang gewerkt aan zijn ‘Recherche’ en het is fijn om zulke boeken te lezen, rijk aan gedachten.
Het er omheen lezen is ook boeiend, je duikt in een andere tijd en leest hoe schrijvers toen leefden en werkten. Heel interessant!En er zitten prachtige scènes in, bijv over het bedritueel van een jongetje dat per se wil dat zijn moeder hem komt zoenen, ook als dat eigenlijk niet mag van zijn vader. Of jaloezie-scènes/gedachten, die heel ver gaan en schrijnend en grappig zijn. En scènes over salons, met graven, gravinnen, prinsessen, en snobs, de mensen die proberen zich omhoog te werken. Smullen.